بیماری شقاق یا فیشر یکی از انواع بیماری مقعدی است. این بیماری همان زخم مقعدی است، زیرا شقاق موجب زخمی عمیق در دیواره کانال مقعد می گردد. عمق این زخم به حدی است که می تواند تا عضله مقعدی نیز امتداد داشته باشد.
شقاق مقعدی در ناحیه ای حساس از بدن قرار دارد و احتمال عفونی شدن آن بسیار زیاد است. از علائم شقاق می توانیم به درد، خارش، خونریزی، تورم و التهاب پوست اطراف مقعد اشاره کنیم. همچنین عامل ایجاد این بیماری می تواند مجموعه ای از عوامل شامل یبوست، اسهال مزمن، بارداری، زایمان، رابطه مقعدی، کهولت سن و جابه جایی اجسام سنگین باشد. درمان شقاق شامل برطرف کردن علت اصلی بیماری است، این علت می تواند بیماری هایی مانند یبوست باشد و یا از تنگ بودن عضله اسفنکتر مقعدی نشات گیرد.
تعیین نوع شقاق یکی از مواردی است که می تواند در انتخاب نوع درمان تاثیر گذار باشد، از همین روی در ادامه به تشریح انواع شقاق می پردازیم :
انواع شقاق مقعدی
به طور کلی شقاق به دو دسته تقسیم می شود. این تقسیم بندی بر حسب مدت زمان بروز بیماری و شدت آن انجام می شود. انواع شقاق به این شرح است:
شقاق حاد
شقاق حاد به شقاقی گفته می شود، که بیمار برای اولین بار علائم این بیماری را تجربه نماید. شقاق حاد کمتر از ۱۲ هفته از بروز آن گذشته است. این نوع شقاق مقعدی علائمی حاد و شدید از جمله درد و خونریزی را به همراه دارد. در این حالت زخم شقاق، سطحی و کم عمق است و نیز طول کمی دارد.
معمولاً شقاق حاد با استفاده از درمان های خانگی و رعایت چند نکته ساده بهبود می یابد. در اغلب موارد تنها کافی است یبوست خود را درمان نمایید.
شقاق مزمن
در صورتی که نسبت به درمان شقاق حاد بی توجه باشید، شقاق مزمن ایجاد می شود. معمولاً شقاقی که بیش از ۱۲ هفته از بروز آن گذشته شقاق مزمن نام می گیرد. با گذشت زمان زخم شقاق پیشرفت نموده و علائم و عمق زخم هم تشدید می شود.
در نتیجه عمق زخم شدت یافته و عضله مقعدی را نیز درگیر می کند. در این حالت بیماری تا حدی پیشرفت نموده که برای درمان نیاز به جراحی است.
پیشگیری از تشدید بیماری شقاق یا فیشر مقعدی
بی توجهی به بیماری شقاق می تواند موجب تشدید آن گردد و وضعیت را وخیم تر نماید.در این حالت زخم شقاق عمیق تر شده و یا عفونت و التهاب آن شدت می یابد. با رعایت نکات نیز از تشدید بیماری و نیز مزمن شدن آن جلوگیری نماید.
- درمان سریع بیماری
- درمان بیماری های گوارشی نظیر یبوست و اسهال
- رعایت بهداشت مقعد و پرهیز از زیاده روی در شستشوی آن به خصوص با مواد شوینده معطر
- کاهش فشار وارده بر مقعد با پرهیز از نشستن های طولانی مدت، جابه جایی اجسام، رابطه جنسی و …
- استفاده از حمام سیتز
- برطرف کردن سریع التهاب مقعد با استفاده از داروهای گیاهی و یا آنتی بیوتیک ها
پیشگیری از شقاق یا فیشر مقعدی
برای پیشگیری از بروز بیماری تنها کافی است، علت اصلی بروز بیماری را بشناسید و آن را برطرف نمایید. برای این منظور رعایت نکات زیر پیشنهاد می شود. مهمترین روشهای پیشگیری از شقاق به این شرح است:
- مصرف کافی آب به منظور برطرف کردن یبوست و نرم نمودن مدفوع
- دریافت فیبر کافی به جهت برطرف کردن یبوست با افزایش حجم مدفوع
- ورزش منظم حداقل ۳۰ دقیقه در روز
- پرهیز از رابطه مقعدی
- پرهیز از مصرف سیگار
- اجتناب از جابه جایی اجسام سنگین
- مصرف ملین در صورت ابتلا به یبوست
- رعایت بهداشت مقعدی
- پرهیز از نشستن به مدت طولانی
- درمان سریع اسهال
- پرهیز از زور زدن در توالت
در برخی موارد بیماران پس از طی مدتی دچار عود مجدد بیماری می شوند. این مورد می تواند ناشی از عدم درمان علت اصلی بیماری و یا بی توجهی به نکات مراقبتی باشد. در هر حال افرادی که یکبار دچار این بیماری شده اند، شانس بیشتری برای تجربه عود مجدد بیماری دارند و لازم است، توجه ویژه ای به نکات پیشگیرانه داشته باشند.